Ürün Kategorisi

Kene Ä°le Ä°lgili Bilinmesi Gerekenler

 

 

Biyolojisi

 

 

3mm kadar kırmızı kahverenginde yassı, oval bir parazittir. Kan emerek büyürler.keneler köpek dışında hayvanlarla insanlara da yapışıp kan emerler. Dışarıda keneler çimenlerde, çalılıklarda ve hayvan barınma yerlerinde bulunurlar ve buradan geçen hayvanlara yapışırlar. Hayvanlar vasıtası ile evlerin içine kadar gelirler. Ev içinde bir diÅŸi çatlaÄŸa, yarığa yumurta bırakırsa bir kene hafta içerisinde yüzlercesi oluÅŸur.

 

Kene ilaçlama son derece önemli ve acildir. 

 

Kontrol Önlemleri

 

Kenelerin evin içinde ve dışında kontrolü zahmetlidir. Mücadelenin tekrarlanması gerekebilir. Bunun için profesyonel bir böcek ilaçlama servisine ihtiyaç duyulur.

 

-----

Son yıllarda daha sıkça duyulmaya baÅŸlayan, bahar-yaz dönemlerinde artış gösteren ve ağırlıklı olarak keneler aracılığıyla bulaÅŸan virütik bir hastalıktır. Ä°lk olarak 1944 yılında Kırım’da, sonra 1956 yılında Kongo’da tanımlanmış ve sonra aynı hastalık olduÄŸu anlaşılmıştır. Keneler, kan emerek beslendikleri için hemen tüm yabani ve evcil hayvanların (inek, koyun, köpek, kemiriciler, yerde beslenen kuÅŸlar vb.) üzerinde bulunabilir ve bu hayvanlardan insana geçebilirler. Ayrıca, çalılık ve yeÅŸil, yüksek otlu alanlarda bulunan keneler, beslenmek için doÄŸrudan insanlara da geçip ısırabilirler. Bu nedenle daha çok kırsal bölgelerde ve hayvancılıkla uÄŸraÅŸan kiÅŸilerde görülmekle birlikte kentsel alanlardaki uygun ortamlarda da bulunabilirler. Virüs ile bulaÅŸmış keneler, kan emiÅŸini tamamladıktan sonra ayrılırken bir sıvı salgılarlar. Virüs genellikle bu sıvı ile bulaşır. Kan emdikleri ve virüsü bulaÅŸtırdıkları tüm canlılar hasta olabilir fakat hastalık genellikle hayvanlarda hafif ve bulgusuz seyreder. Bu nedenle daha az görülmekle birlikte hasta hayvanların salgıları ve kanları aracılığıyla da hastalık bulaÅŸabilir.

 

 

Kenelerin kan emiÅŸi genellikle uzun bir süreçtir.

 

Sinekler gibi hemen sokup kısa sürede kan emiÅŸini bırakmazlar. Kan emmeye baÅŸlayan kene, ağız kısmındaki hortumunu cilt içine sokar ve doyuncaya kadar çıkartmaz. Bu hortum, geri çıkışı engellemek için çıkıntılar içerdiÄŸinden kolay çıkmaz. Bu nedenle keneyi çıkartmak için zorlamamak gerekir. Çok zorlandığında sıvıyı erken salgılayıp virüsü bulaÅŸtırabilir veya boru kısmı koparak cilt içinde kalabilir. Ayrıca, zorlama kenenin patlayarak enfekte sıvı ve kanının cildimizdeki çiziklerden ya da gözümüze sıçrayarak bulaÅŸmasına yol açabilir. Bu nedenle vücuda yapışık kene görüldüÄŸünde bir cımbızla ağız kısmından tutularak yavaÅŸça saÄŸa-sola oynatılıp bir vida gibi çıkartılmaya çalışmalı ya da bir saÄŸlık kurumuna baÅŸvurularak çıkartılması saÄŸlanmalıdır.

 

Hastalık oluşması ve bulguları:

 

Hastalık genellikle kene ısırığı ile virüsün bulaÅŸmasından 1-3 gün sonra ortaya çıkar. Bu süre en fazla 9 güne kadar uzayabilir. Hasta hayvanın kan ve vücut sıvıları bulaÅŸmış ise bu durumda hastalığın ortaya çıkışı 13 güne kadar uzayabilmektedir.

Ateş, kırıklık, baş ağrısı, halsizlik, aşırı duyarlılık, kol, bacak ve sırtta şiddetli ağrı ve belirgin iştahsızlık bulguları ile başlar. Bazen kusma, karın ağrısı ve ishal olabilir.

Ä°lk günlerde yüz ve göÄŸüste küçük cilt altı kanamaları, gözlerde kızarıklık, gövde, kol ve bacaklarda bir yere çarpmış gibi cilt altı kanamalar oluÅŸabilir.

Burun kanaması, kanlı kusma, kanlı dışkılama, kanlı idrar görülebilir. Vajinal kanamaya da rastlanabilir.

Ağır olgularda hepatit, karaciÄŸer, böbrek, akciÄŸer yetmezlikleri oluÅŸabilir.

 

Tedavi:

 

DiÄŸer çoÄŸu virüs hastalıklarında olduÄŸu gibi bu hastalığın da doÄŸrudan bir tedavisi ve etkili bir ilacı olmayıp daha çok destek tedavisi ve bulguları gidermeye yönelik tedaviler ve bazı antivirütik ilaçlar uygulanmaktadır.

Erken dönemde baÅŸlanılan destek tedavi daha baÅŸarılı sonuç vermektedir. Geç baÅŸlanılan tedavi ve ağır seyredebilen hastalık öldürücü olabilmektedir. 

Hastalığa karşı aşı çalışması yürütülmekle birlikte henüz koruyucu bir aşı geliÅŸtirilememiÅŸtir. 

 

Korunma: 

 

Hastalık, kenelerin sokması sonrası salgıladıkları sıvıyla, kenelerin çıkartılırken ezilmesi sonucu çıkan sıvı ve kanıyla veya kene sokması sonucu virüsü alıp hasta olmuÅŸ hayvanların kan ve salgıları ile bulaÅŸabilmektedir.

Bu nedenle: Mera ve meskenlerde yerleşik keneler kan emerek beslenirler. Hayvanları kenelerden uzak tutarak kenelerin yayılmaları engellenmelidir.

YeÅŸil ve piknik alanlarına gidildiÄŸinde (su kenarları, otlaklar, çalılık ve yüksek otlu alanlar) uzun giysiler giymeli, bacakları açıkta bırakmamalı, paçalar çorap içine konulup kenenin vücuda ulaÅŸması zorlaÅŸtırılmalıdır. 

DönüÅŸte tüm vücut kontrol edilip yapışık kene olup olmadığına bakılmalıdır. 

YeÅŸil alanlara giderken böcek kaçırıcı sıvı ve jeller cilde sürülebilir veya giysilere emdirilebilir. Bu maddelerin az da olsa saÄŸlık sakıncaları olduÄŸu dikkate alınmalıdır. 

Hayvan besliyorsanız hayvanlarınızı dolaÅŸtırırken onlara da bu sıvılardan sürebilirsiniz. 

Vücuda yapışık kene tespit edildiÄŸinde keneyi çıkartmak için fazla zorlamamalı, halk arasında yaygın olduÄŸu ÅŸekliyle sigara veya kibritle yakma, kenenin üzerine kolonya, alkol veya diÄŸer kimyasal maddeler uygulanmamalıdır. Bu maddeler kenenin daha erken aÅŸamada kusmasına ve enfekte sıvıyı vücudumuza salgılamasına neden olabilir. 

Vücuda yapışık kene tespit edildiÄŸinde eldiven takarak ve bir cımbız ile kene vücuda yapışık ağız kısmından tutularak yavaÅŸça saÄŸa-sola sallanarak bir vida gibi çıkartılmalı veya bir saÄŸlık kurumuna baÅŸvurularak çıkartılması saÄŸlanmalıdır. 

Hasta kiÅŸiler ile temasta vücut sıvıları aracılığıyla bulaÅŸma olabileceÄŸi unutulmamalıdır. 

 

Artık piknik yapmak da riskli hale geldi. 

Kenelerle karşılaÅŸmamanız dileÄŸiyle. 

 

Dr. Murat FIRAT Halk SaÄŸlığı Uzmanı 

 

Prof. Dr. Faruk Yorulmaz, son günlerde kene ısırması ve ona baÄŸlı olarak KKKA hastalığı ile ölümlerinin gündeme geldiÄŸini söyledi. Kenelerin otlak, çalılık, ormanlık ve kırsal alanlarda yaÅŸayan küçük oval, 6-8 bacaklı, uçamayan böcekler olduÄŸunu ifade eden Yorulmaz, Mayıs-Ekim ayları arasında kenelerin insan ve hayvanlardan kan emerek hayatlarını sürdürmek zorunda oldukları için, neden oldukları hastalıkların da arttığını belirtti. 

Kenelerin insanlara ölümcül olabilen KKKA hastalığını bulaÅŸtırdığını anlatan Yorulmaz, “Mikrobu taşıyan kene, insanı ısırdıktan 1-9 gün sonra bu hastalık ortaya çıkmaktadır. Ayıca bu hastalık mikrobu taşıyan hayvanların kanı, eti ve hasta insanların kanı ve balgamı ile de bulaÅŸabilmektedir” dedi. 

Hastalığın ani ortaya çıkan ateÅŸ, baÅŸ aÄŸrısı, halsizlik, cilt içinde kanama, bazen kusma, karın aÄŸrısı, ishal, yüz ve göÄŸüste kırmızı döküntüler ve gözlerde kızarıklık, gövde, kol ve bacaklarda morluklar ÅŸeklinde belirti gösterdiÄŸini ifade eden Yorulmaz, ayrıca sıklıkla burun kanaması, dışkıda ve idrarda kan ÅŸeklinde görülebildiÄŸine dikkati çekti. 

Hastalığın daha çok hayvancılık yapılan nem, orman ve otlakların bulunduÄŸu yerlerde görüldüÄŸünü bildiren Yorulmaz, ÅŸunları söyledi: 

“Bu hastalığın bir ilacı veya aşısı olmadığından, korunma çok büyük önem taşımakta. Hastalık kenenin yaÅŸadığı yerlere giden herkeste görülebilmekle birlikte, çiftçilik ve hayvancılık yapanlarda, çobanlarda, mezbaha ve kasapta çalışanlarda, veterinerlerde, avcılarda kamp yapanlarda ve bunların eÅŸ ve çocuklarında daha sık görülmektedir.” 

 

HASTALIKTAN KORUNMAK Ä°ÇÄ°N

 

Prof. Dr. Yorulmaz, hastalıktan korunmak için kenelerin yoÄŸun olabileceÄŸi çalı, çırpı, su kenarı ve gür otların bulunduÄŸu alanlarda çıplak ayakla dolaÅŸmamak ya da ÅŸort, kısa kollu gömlek ya da tiÅŸört gibi kısa giysiler giymemek, pantolon paçalarını çorapların içine sokmak ve dönüÅŸte mutlaka vücudu kene yönünden kontrol etmenin gerektiÄŸini belirtti. Kırlara, pikniÄŸe ya da tarım amacı ile giderken yapışan keneleri rahat görebilmek için açık renk elbise giymek, böcek kaçırıcı ilaçlar sürmek, çalılık ve yüksek otlu alanlardan uzak durmak, yere oturmak istenirse toprak ya da çim üzerine örtü serildikten sonra oturmak gibi konulara dikkat edilmeli. 

Prof. Yorulmaz, kenenin yaÅŸayabileceÄŸi yerlerin, keneye karşı ilaçlanması, bu mümkün deÄŸilse, piknik amaçlı olarak kullanılmasının yasaklanması gerektiÄŸini bildirdi. Prof. Yorulmaz, Ä°nsan ve hayvanların kanları ve diÄŸer salgıları ile de bulaÅŸma olabileceÄŸinden bu gibi maddelere çıplak elle dokunulmaması gerektiÄŸine iÅŸaret etti. 

Keneden korunmak için, hayvan sahiplerinin, hayvanlarını, hayvan barınaklarını kenelere karşı ilaçlamalarını, ahırlardaki çatlak ve yarıkları tamir ederek ve sık sık kireçle badana yaparak kene barınmayacak hale getirmesini isteyen Yorulmaz, ÅŸunları kaydetti: 

 

“Kene ısırdığında derhal bir saÄŸlık kuruluÅŸuna baÅŸvurulmalı kenenin bu kurumlarda saÄŸlık personelince çıkarılması istenmelidir. Bu mümkün deÄŸilse, ince uçlu bir cımbız ile çıkartan kiÅŸinin eline temas ettirmeden, kene deriye en yakın gövde bölgesinden tutularak, eÄŸip bükmeden, yavaÅŸça ve nazik bir ÅŸekilde, tüm vücut parçaları çıkarılıncaya kadar, düz olarak çekilerek çıkartılmalıdır. Kene çıkarıldıktan sonra, eller su ve sabunla ya da alkolle yıkanmalı, kenenin ısırdığı bölge alkolle veya deterjanlı su ile temizlenmelidir. Vücuda yapışmış kene kesinlikle öldürülmemeli, patlatılmamalı ve kenenin üzerine bir alkol gazyağı gibi bir madde dökülmemelidir. Aksi halde kene, mikrobu vücuda daha kolay bulaÅŸtırmaktadır.”